مشکلِ زبانیِ ما

38 پاسخ

1. سلام و خسته نباشيد، مشکل زبانی ما را خواندم و بهره بردم. جناب آشوری به وبلاگ شما مرتب سر میزنم و همیشه آرزو دارم هر روز بنویسید.

2. سلام و سياسي ديگر

3. راه دراز است و منزل دور
   فارسي ما قلندراني مي طلبد چون گذشته اش
   زهي اميد كه مرداني چون شما داريم
   و زهي افسوس . . .

4. اهميت استنباط در درك زبان، مقاله‌ای از دكتر محمدرضا باطنی، را هم بخوانيد.
   http://www.paarsi.com/article_view.asp?ID=33

5. سلام آقاي آشوري!
   ايمانوئل كانت جُستار ”پاسخ به پرسش روشنگري چيست؟ /Beantwortung der Frage: Was ist die Aufklärung? “ اش را چنين آغاز مي كند:
   «روشنگري تدبير انسان است صَغارت خودكرده اش را. صَغارت, عدم قابليت بهره جستن از عقل خويش است بدون دخالت غير. خودكرده است اين صغارت, چنانچه موجب آن نه نارسايي عقل, بلكه كاستي اراده و جربزه ي بهره جستن از خويش باشد بدون دخالت غير. درنتيجه, Sapere aude! [اراده كن, عاقل شوي!] شهامت بهره جستن از عقل خود را داشته باش! شعار جنبش روشنگري است.
   تنبلي و جبوني اسباب اين است كه بخش قابل توجه اي از انسان ها, حال كه طبيعت آنان را ديرزماني ست از دخالت غير مبرا مي داند (naturaliter maiorennes [كبير شدن انسان در طبيعت]), مع هذا به طيب خاطر سراسر عمر صغير مي مانند؛ و اغيار را ايفاي نقش قيم آنان بسي سهل مي شود. صغير بودن بسيار آسان است. چنانچه من كتابي داشته باشم كه به جاي من عقل داشته باشد, كشيشي كه به جاي من وجدان, پزشكي كه پرهيزانه ي مرا تقرير و تجويز بكند و غيره, چه نيازي دارم بر خود زحمتي هموار كنم. من مجبور نيستم بينديشم, وقتي كه مي توانم پول بپردازم؛ ديگران اين كار رنج آور را به حتم به جاي من برعهده خواهند گرفت. مسبب اين كه بخش به مراتب اعظم انسان ها (از جمله كل جنس لطيف) اقدام براي نيل به بلوغ را, جداي از اينكه سخت و دشوار است, اي بسا خطرناك نيز مي شمارند, به حتم همان قيّم هايي هستند كه مراقبت از ايشان را با رأفت بسيار به گردن گرفته اند. پس از اينكه آنان جانوران خانگي خود را نخست تحميق كردند و به دقت مانع از آن شدند كه اين موجودات ساكت و آرام اجازه ي برداشتن حتي يك قدم بيرون از روروك را كه در آن ايشان را محبوس كرده اند, نداشته باشند, آن وقت به ايشان خطري را كه تهديدشان مي كند, چنانچه وسوسه شوند خودسرانه راه بروند, نشان مي دهند. حال اين خطر البته چندان هم بزرگ نيست, زيرا كه ايشان با چندبار افتادن البته كه راه رفتن را بالاخره فرا مي گرفتند؛ تنها يك درس عبرت از اين نوع, ديگر رموك شان مي كند و چشم شان را قاعدتاً از تمام وسوسه شدن هاي آتي مي ترساند.»
   (Aufklärung ist der Ausgang des Menschen aus seiner selbst verschuldeten Unmündigkeit. Unmündigkeit ist das Unvermögen, sich seines Verstandes ohne Leitung eines anderen zu bedienen. Selbstverschuldet ist diese Unmündigkeit, wenn die Ursache derselben nicht am Mangel des Verstandes, sondern der Entschließung und des Mutes liegt, sich seiner ohne Leitung eines anderen zu bedienen. Sapere aude! Habe Mut dich deines eigenen Verstandes zu bedienen! ist also der Wahlspruch der Aufklärung.
   Faulheit und Feigheit sind die Ursachen, warum ein so großer Teil der Menschen, nachdem sie die Natur längst von fremder Leitung frei gesprochen (naturaliter maiorennes), dennoch gerne zeitlebens unmündig bleiben; und warum es Anderen so leicht wird, sich zu deren Vormündern aufzuwerfen. Es ist so bequem, unmündig zu sein. Habe ich ein Buch, das für mich Verstand hat, einen Seelsorger, der für mich Gewissen hat, einen Arzt, der für mich die Diät beurteilt, u.s.w., so brauche ich mich ja nicht selbst zu bemühen. Ich habe nicht nötig zu denken, wenn ich nur bezahlen kann; andere werden das verdrießliche Geschäft schon für mich übernehmen. Daß der bei weitem größte Teil der Menschen (darunter das ganze schöne Geschlecht) den Schritt zur Mündigkeit, außer dem daß er beschwerlich ist, auch für sehr gefährlich halte: dafür sorgen schon jene Vormünder, die die Oberaufsicht über sie gütigst auf sich genommen haben. Nachdem sie ihr Hausvieh zuerst dumm gemacht haben und sorgfältig verhüteten, daß diese ruhigen Geschöpfe ja keinen Schritt außer dem Gängelwagen, darin sie sie einsperrten, wagen durften, so zeigen sie ihnen nachher die Gefahr, die ihnen droht, wenn sie es versuchen allein zu gehen. Nun ist diese Gefahr zwar eben so groß nicht, denn sie würden durch einigemal Fallen wohl endlich gehen lernen; allein ein Beispiel von der Art macht doch schüchtern und schreckt gemeinhin von allen ferneren Versuchen ab.)
   دو بند نخست جُستار يادشده را ــ البته به جسارت و بدون دخالت غير ــ برگرداتدم تا اندكي روشن گردد كه ترجمه ي درج شده در نخست مجله ي «كلك» و سپس (آن هم پس از 13 سال!) وبنامه ي «فل سفه» چه قدر به–در–نيامده–از–حالت–كودكي (البته گناه اش به گردن خود او) ست!
   به آب دادن اين دسته گل از شما, كه به جد دغدغه ي زبان فارسي را داريد, بس بسيار بعيد مي نمايد! اميدوارم خسته دل و خسته تن نشده باشيد تا كارهاي ارزنده ي ديگري را از شما بينيم و بخوانيم.
   مرحمت عالي زياد
   Nunpaz
   دو بند نخست ترجمهي درج شده در «كلك» و «فل سفه»:
   روشنگری همانا به در آمدن انسان است از حالت کودکیای که گناهش به گردن خود اوست. کودکی [Unmündigkeit (minorité)] يعنی ناتوانی از به کار گرفتن فهم [Verstand (entendement)] خود بدون راهنمايی ديگران و اگر علت اين کودکی نه فقدان فهم، که نبود عزم و شجاعت در به کارگيری فهم خود بدون راهنمايی ديگران باشد، گناه آن به گردن خود انسان است. شعار روشنگری اين است: Sapere aude!، جسارت آن را داشته باش که فهم خود را به کار گيری!
   اين که بخش بدين بزرگی از انسانها، با آن که ديريست طبيعت آنان را به بلوغ طبيعی رسانده[۱] [naturaliter maiorennes]، باز به دلخواه تا دم مرگ کودک میمانند و ديگران چنين به سادگی خود را سرپرست ايشان میکنند، علتی جز کاهلی و بزدلی ندارد. راستی که کودک بودن چه آسان است! اگر کتابی داشته باشم که جای فهمم را بگيرد و مرشدی که کار وجدانم را انجام دهد و پزشکی که خوراک مناسبی برايم معين کند و …، ديگر لازم نيست خود را به زحمت بيندازم. همين که بتوانم پولی بدهم ديگر نيازی به انديشيدن ندارم؛ ديگرانی هستند که اين کار کسالتبار را به جايم انجام دهند. آنان که از سر خيرخواهی رنج سرپرستی کسان را بر خود هموار کردهاند چنان میکنند که بيشينهی انسانها (و از آن ميان جنس زن به تمامی) گام زدن در راه بلوغ را که به خودی خود دشوار است سخت خطرناک نيز میانگارند. اين سرپرستان نخست رمهی رام خود را تهیمغز میکنند و خاطرشان آسوده میشود که اين موجودات بیآزار جرأت آن را ندارند که گامی از چراگاهی که در آن زندانیاند فراتر روند، آنگاه به ايشان گوشزد میکنند که تنها رفتن چه خطرها دارد! البته اين خطرها چندان هم بزرگ نيستند، چراکه [نوپايان] با چند بار افتادن سرانجام پا باز میکنند؛ اما چشمانداز چنين حادثهای انسان را میترساند و چه بسا انديشهی هر آزمون تازه را پس بزند.

6. با سلام
   و با تشكري بسيار از اهميت قايل شدن براي من………
   كه جوانم و افتان و خيزان جوياي راه و اميدوار به ادراك هستي چاله و چاههاي پشت سر و پيش رو و ادراك امتداد در پيش ……….مي گويم من و لذت مي برم ………چون با شور بسيار علاقمندم يكي از مخاطبان گفتار شما باشم در اين جستار دلنشين…..يكي از انها كه مي كوشند در مسير روشنگري با شهامتي وافر در بهره بردن از عقل…….بهر حال……بسيار دلشادم كه حس مي كنم گاه گاه در اين گستره اينترنتي توان همسخني با انهاكه در دسترس نيستند و مي خواهي كه باشند هست..اقاي اشوري عزيز

7. سلام قصدم اين بود که نوشته زیر را مستقیما به آدرس ایمیل شما بفرستم و چون آدرس ایمیل ندارید، اینجا میگذارم.
   از گروه «سروران عزیز» و «ذهن‌های جوان و جوینده و فرهیخته» نیستم، اما به بحث زبان علاقه دارم. شاید بی‌اجازه قدم بر سر این سفره گذاشته‌ام؟
   چون فکر می‌کنم که زبان علمی باید (برعکس زبان توصیفی و تصویرپرداز شعر) شسته‌رفته (مجرد) و خالی از مقولات حسی باشد، با اجازه، تشبیهات و استعارات شاعرانه، طعنه‌آمیز، مسخره‌کننده و خطابه‌ای را که نه با نیروی تفکر من خواننده، بلکه با عوالم احساسی من ارتباط برقرار می‌سازد حذف کردم.
   مشکل زبانی ما
   سؤال: لطفا ما را در جریان برخی مشاهدات عینی خود که سبب نوشتن مقاله «مشکل زبانی ما» شده است بگذارید.
   جواب:
   ١ـ با وجود جنب‌جوش در عرصه زبان نوشته‌های نسبتا بهتری با قلم‌های روان‌تر، سالم‌تر و نوآورتر دیده می‌شود. اما هنوز قلم‌های ناپخته بی‌دروپیکرنویس اذهانی که از دستور و منطقِ زبان، از روشِ اندیشه چیزی نمی‌دانند، در این عرصه تسلط دارد.
   ٢ـ همه روزنامه‌های ما نیز گذشته از استثناها، از زبان بی‌دروپیکری استفاده می‌کنند و به این خاطر نوشته‌های آنان سرگیجه‌آور، پریشان و بی‌معنی، تهوع‌آور است. خرابی از کجاست؟
   ٣ـ کارِ زبان ما هنوز در دست ادیبان محافظه‌کار و سنتی است. زبان‌شناسان و دیگر دانش‌آموختگان ما در علومِ انسانی به مسأله‌ی زبانی ما از دیدگاهی تاریخی و فرهنگی نزدیک نشده اند. زبان‌شناسی، چه از دید علمی چه فلسفی هنوز از آن ما نشده است، زیرا نتوانسته ایم در پرتوِ آن‌ها مسأله‌ی خود را ببینیم»
   س ـ چه تئوری‌هایی جهت توضیح و تشریح قابل فهم این مسائل دارید؟
   ج ـ چهار تئوری هستند:
   ١ـ برخورد ساده‌انگارانه ما با مسئله زبان، عدم طرح صحیح آن و عدم اندیشه به وجه تاریخی و فرهنگی زبان دلیل وجود ترجمه‌ها و نوشته‌های بی‌سروته، گنگ، و مطلقا بی‌معنی است.
   ٢ ـ نوشتار زبان امروز ما مبتلا به بیماری دیرینه است.
   ٣ـ بی‌دروپیکری زبان ما اذهان نویسندگان این هذیان‌ها را تربیت می‌کند.
   ٤ـ «مدرنیته» و «پست‌مدرنیته» را نمی‌توان با این زبان امروز فهمید و فهماند.
   س ـ مشکل ما چیست؟
   ج ـ مشکل ما این است که بخاصر ویژگی زبان امروز نمی‌توانیم مدرنیته و پست‌مدرنیته را بفهمیم و بفهمانیم.
   س: چطور می‌توانیم بفهمیم که جهان مدرن توانایی‌های زبانی خود و مایه‌ی عظیم واژگانی خود و امكانات توسعه‌ی بی‌پایان زبانی خود را چه‌گونه و از كجا فراهم آورده است؟
   ج: از طریق درک ماهیت مدرنیته و نگرش و رفتار آن نسبت به طبیعت و به زبان.
   س: این نگرش چگونه است؟
   ج: این نگرش که در اثر انقلابی در ذهنیت انسان غربی پدیدآمد و از طبیعت افسون‌زدایی کرد، خواهان تسلط و تصاحب طبیعت از طریق علم و تکنولوژی است.
   باید توجه داشت که کشورهای مدرن همه صنعتی هستند ولی همه کشورهای صنعتی مدرن نیستند. آن‌ها در عرصه‌های مختلف دنباله‌روی کشورهای مدرن خواهند بود. (منظور کشورهایی مثل کره، تایوان)
   دومفهوم:
   «زبان بسته»، «زبان طبیعی» و «جامعه طبیعی».
   س‌ـ زبان بسته چیست؟
   ج‌ـ زبان بسته همان زبان طبیعی است؟
   س ـ زبان طبیعی چیست؟
   ج ـ زبان طبیعی وسیله ارتباطی در جامعه طبیعی است.
   س ـ اما جامعه طبیعی یعنی چه؟
   ج ـ جامعه‌ی طبیعی جامعه‌اى‌ست پایدار در یك محیط جغرافیایی خاص كه از طریق تولید مثل دوام می‌یابد. این جامعه‌ دارای تاریخ و حافظه‌ی تاریخی (خواه اساطیری یا مدرن) است زبان ویژه‌ی دارد که به وسیله آن واقعیات زندگی مادی و معنوی خود را شكل می‌دهد. و دارای نامی است كه آن را ازِ جامعه‌های متمایز می‌کند.
   (اشکال: جوامع مدرن نیز پایدار هستند، در محیط جغرافیایی خاص به وسیله تولید مثل دوام می‌یابند، دارای تاریخ و حافظه‌ای تاریخی، یا اساطیری یا مدرن هستند و زبان ویژه‌ای دارند که با آن واقعیت خود را شکل می‌دهند، و به وسیله نام خود از دیگر جوامع متمایز می‌شوند).
   س ـ اصولا چه نیازی به مفهوم جدید «جامعه طبیعی» وجود دارد؟ این مفهوم قرار است به فهم ما چه مددی برساند که مفاهیم آشنای «جامعه سنتی» و «جامعه بسته» از عهده آن برنمی‌آیند؟ ناروشنی تعریف مفهوم «جامعه طبیعی» باعث مجهول ماندن معنی «زبان طبیعی» و نتیجتا «زبان بسته» می‌گردد.
   ج ـ در این جا مجال ورود به بحث در باره‌ی پیچیدگی‌های جامعه‌ی طبیعی از نظرِ ساختاری و لایه‌بندی و نیز پیچیدگی‌های درونی زبانی آن در رابطه با آن ساختار و لایه‌بندی‌ها نیست.
   س ـ پس چکار باید کرد؟
   ج ـ برای بحث ما می‌باید به ساده‌ترین طرح از آن بسنده كرد. برای مثال، زبان فارسی را به عنوان زبانی طبیعی و جامعه ایران را به عنوان «جامعه طبیعی» در نظر می‌گیریم. هر زبان طبیعی خودجوش از دل یك زندگانی قومی برآمده و ساختارهای واجی، واژگانی، و دستوری ویژه‌اى دارد كه آن را از زبان‌های دیگر جدا می‌كند.
   س ـ اما زبان آلمانی و انگلیس و فرانسه هم از دل یك زندگانی قومی برآمده و ساختارهای واجی، واژگانی، و دستوری ویژه‌اى دارد كه آن را از زبان‌های دیگر جدا می‌كند.
   ج ـ زبان‌های طبیعی، بنا به طبیعی بودن‌شان، یعنی بودشِ خود به خود و ناخودآگاه‌شان، از ساختارهای واجی، واژگانی، و دستوری‌ خود شكل می‌گیرند، و همین شکل‌گیری بر آن‌ها حد نیز می‌گذارد.
   س ـ ولی زبان جوامع مدرن هم با این‌که طبیعی نیستند، از ساختارهای واجی، واژگانی، و دستوری‌ خود شكل می‌گیرند، و همین شکل‌گیری بر آن‌ها حد نیز می‌گذارد.
   ج ـ مایه‌ی واژگانی هر زبان و امكانات معنایی و بیانی آن‌ها، در عینِ حال، وابسته به بسترِ فرهنگی‌اىست كه زبان در آن قرار دارد. برای همین هم هر چیزى را به هر زبانى نمی‌توان گفت. توجه کن که پیش از پیدایش جهان مدرن، زبان‌های جهان کمابیش طبیعی بودند که دخالت آنان در طبیعت بسیار ابتدایی بود. به این دلیل می‌توانیم زبان‌های جامعه‌های طبیعی را «زبان‌های بسته» بنامیم!
   س ـ «زبان بسته» یعنی چه؟
   ج ـ زبان‌های بسته زبانهایی هستند که از قالب‌های طبیعی خود و از سنت‌های فرهنگ وابسته به خود پیروی بی‌چون‌و‌چرا می‌كنند. مردمان جامعه‌های سنتی نمی‌توانند جور دیگری از زبان استفاده کنند. تا پیش از جهانگیر شدن مدرنیت، دگرگونی در صورت زندگی اجتماعی و ساختارهای زبانی‌ كند و ناخودآگاه بوده است. با علومِ انسانی مدرن بشر به ساحت خودآگاهی اجتماعی و تاریخی و نیز زبانی پا نهاده و با اصلِ تغییرپذیری آن‌ها آشنا شده است.
   در جامع بسته همه وجوه زندگی وابسته به به عادت‌ها و سنت‌هایى ست كه در نظرِ مردمان تقدس یافته اند. یکی از این وجوه زبان است. درنتیجه، در جامعه بسته صورت‌های كنونی نهادها و سنت‌ها، از جمله زبان، همخوان با یك صورت ازلی انگاشته می‌شود كه سرپیچی از آن گناهی ست كه سبب كیفرِ اجتماعی یا الاهی می‌شود.
   س ـ اما زبان امروز ما زبان فارسی هفتصد سال پیش نیست.
   ج ـ البته عادت‌های زبانی، همچون همه‌ی عادت‌های دیگر، ثابت و همیشگی نیستند و با گذر زمان دگرگون می‌شوند.
   س ـ پس با امری نسبی مواجه هستیم؟
   ج ـ بله. هرچقدر فرهنگی بسته‌تر باشد، زبان آن نیز بسته‌تر است و برعکس. همان‌طور که در طبیعت شاهد پیدا شدن اندام‌هایی با كاركردهای گوناگون از درون تخمه‌ی موجود زنده هستیم، از درون زبان‌ها نیز، همراه با رشد فرایند تمایز و دگرگونی در شکل زندگی، اندام‌ها و لایه‌های گوناگونی با ارزش‌ها و کارکردهای گوناگون بوجود می‌آید.
   برای فهم بهتر باید درمورد زبان گفتاری یا پیش‌نوشتاری حرف بزنیم. این زبان طبیعی‌تر از زبان نوشتاری است، زیرا در آن دستكاری یا گزینش آگاهانه بسیار كمتر است. هم‌چنین، در زبان‌های پیش‌نوشتاری قریحه‌ی شاعرانه‌ی انسان و حسى كه در درازنای زمان در او نسبت به تقدس هستی پدید می‌آیدباعث خلاقیت شاعرانه و نتیجتا پیدایش ساحت ویژه‌اى از زبان می‌گردد. زبانی که درآن ارزش‌های استتیك زبان، به صورت وزن و قافیه و واج‌آرایی، در سرودهای دینی و حماسی (ادبیات فولكلوریك) نمایان می‌شود. این گونه پدیده‌های زبانی، كه سپس نامِ «ادبیات» به خود می‌گیرند، ساحت عالی‌ترى از زبان را، با نمودار كردن ارزش‌های استتیك آن، در خاطره‌ی قومی می‌نشانند كه دارای تقدس است. این میراث قومی آن‌چنان نیرومند است كه می‌تواند، به رغم دگرگونی‌های اساسی در ساختار آوایی و دستوری و واژگانی زبان، به نام میراث مقدس، در خاطره‌ها بماند.
   س ـ این سخن از چه جهت برای بحث ما مهم است؟‌
   ج ـ از این جهت که زبان نوشتاری بر اساس زبان گفتاری شكل می‌گیرد. باید توجه داشت که نیاز به نوشتار با رشد فرهنگ و نظام سیاسی و اقتصادی جامعه‌ پدید می‌آید. نیاز به نوشتن و ثبت در زمینه‌های مختلف (اعم از كسب‌و‌كار، تجارت، امورِ كشورداری، مالیاتی، سپاه‌داری، ادبیات دینی و غیردینی) باعث بوجود آمدن خط و لایه‌های گوناگونی از زبان‌مایه‌های تخصصی می‌گردد. با پیدایشِ خط و قشرِ اجتماعی ممتازى كه این فن را می‌شناسد، سیرِ تمایز در زبان‌ها شتاب می‌گیرد. اهلِ نوشتار (دبیران، كاهنان) كه در تمدن‌های دیرینه از جایگاهى ویژه، تا حـد یك كاست جداگانه، برخوردار بوده اند، رفته‌رفته لایه‌های ویژه‌ی زبانی خویش را در دل زبان بومی رشد می‌دهند كه خواندن و فهمیدن آن‌ها نیازمند آموزشِ خاص است، حتا تعلق به لایه‌ی اجتماعی یا كاست خاص. نوشتار، بنا به طبیعت خود، محافظه‌كارتر از گفتار است و بسیار دیرتر و كندتر تغییر می‌پذیرد. (زبان‌هایى كه در گفتار از میان رفته اند، می‌توانند سده‌ها و هزاره‌ها در زبان نوشتار «زنده» بمانند. نمونه‌ی آن زبان‌های لاتینی و سانسكریت است). اهلِ نوشتار، برای نگاه‌داشت امتیازهای ویژه‌ی خود می‌توانند زبان نوشتار را چنان دستكاری كنند و از رابطه با زبان طبیعی خارج كنند كه ”نااهل“ نتواند از آن سر درآورد. نمونه‌ی آن زبان و زبان‌نگاره‌ی پهلوی در دست دبیران آرامی ست.
   دوباره می‌گویم: زبان طبیعی زبانى است كه تأثیرِ اراده‌ی آگاهانه‌ی بشری در آن اندک است. اما رشد فرهنگ و اقتصاد و فن‌آوری و تمایز اجتماعی، لزوم گفتمان‌هایى متناسب و خواسته‌ها و نیازهای آگاهانه و ناآگاهانه‌ی بشری با دخالت در زبان در آن اثر می‌گذارد. به همین دلیل، زبان‌های بسته نیز، به گواهی تاریخ‌، در قالب واژگان و امكانات دستوری‌شان، برحسب نیازها و خواسته‌های جامعه تا حدودى که فرهنگ‌شان اجازه می‌داده توسعه‌پذیر بوده اند.
   یكى از راه‌های مهمِ توسعه‌ی واژگانی در گذشته وام‌گیری زبان‌ها از یكدیگر، به‌ویژه، از زبان‌های فرادست است. اما، میزان اختیار و انتخاب انسان پیش‌مدرن برای دستكاری زبان، شبیه امكان دست‌یازی او به طبیعت، محدود بوده است. دانشِ زبانی جوامع پیش‌مدرن، همچون دانش‌های دیگر آن ابتدایی و ناسیستمانه بوده است. به همین دلیل، امكان دست‌یازی تكنولوژیك به طبیعت و زبان بسیار محدود بوده است. در تصور انسان پیش‌مدرن نمی‌گنجد كه می‌توان خواسته و دانسته در زبان دست برد و آن را به دلخواه، و با دستكاری آگاهانه، بنا به نیازهای تازه به كار گرفت. تا زمانى كه ذهنِ فرد پیروِ بایست و نبایست‌های مطلقِ فرهنگ وابسته به آن‌ زبان باشد، افقِ زبانی ناگزیر بسیار كوتاه و تنگ است، و توانمندی‌های آن از محدوده‌ی فرهنگ بومی‌اش فراتر نمی‌رود. امّا مدرنیت، بنا به شیوه‌ی اندیشه و رفتارِ خود، خواهان گشایشِ این افق است.
   س ـ اما چه‌گونه؟
   ج ـ برای فهم این چگونگی باید به دو ویژگی مدرنیته توجه کنیم: ١ـ شناخت علمی زبان و توسعه‌ی آگاهانه‌ی بی‌حدومرزِ آن. و ٢ ـ رشد علوم طبیعی و تكنولوژی و دست‌یازی کمابیش بی‌حدومرز به طبیعت.
   دوباره می‌گویم: با پیدایشِ زبان‌های باز و جهانگیری‌شان همه جنبه‌های زندگانی در جوامع سنتی، از جمله زبان‌های آن‌ها دچارِ بحران شده اند. توسعه این زبان‌ها (مانند جنبه‌های دیگر زندگی اجتماعی) از آن‌جایی که به تقلید و دنباله‌روی مبتلاست، جبرا محدود، ناهموار، بی‌هنجار یا بدهنجار است. توسعه‌ی این زبان‌ها با شكلِ توسعه‌‌ی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جوامع خود متناسب است. از طرفی همان طور كه سلطه تمدن مدرن بر طبیعت بخشی از گونه‌های گیاهی و جانوری را نابود كرده یا در خطرِ نابودی قرار داده است،فرادستی زبان‌های توانمند مدرن نیز زبان‌هایی را از میان برده یا با خطرِ نابودی مواجه ساخته است. منظور این‌که در اثر فشار «جهان‌گیری» اقتصاد، فرهنگ و جوامع بشری در حال دگرگونی هستند، همانطور هم خیلی از زبان‌ها زیر فشار زبان‌های مدرن در حال دگرگون شدن هستند و امکان نابودی برخی از آن هست. تقابل سنت و مدرنیت تقابل زبان‌ها هم هست. بین تمدن مدرن و پیش‌مدرن شکافی بوجود آمده است.
   س ـ این شکاف چه نوع شکافی است؟
   ج ـ شکاف بین تمدن مدرن و پیش‌مدرن شکافی تکنولوژیک است. تکنولوژی در تمدن مدرن امکان ساختن کالا و ابزارها را در اختیار انسان مدرن قرار می‌دهد. در حالی که انسان پیش‌مدرن در ناتوانی تکنولوژیک حسرت آن کالاها را می‌خورد.
   اما این شكاف اگر چه ظاهرا به صورت شكاف در توانایی صنعتی تولید كالاها و ابزارها و … به نظر می‌آید، در واقع دارای زیرساخت‌های ذهنی و اجتماعی و تاریخی پیچیده‌ای‌ست كه کشف و فهم آن برای ذهن بیگانه با آن‌ها بسیار دشوار است. یكى از این زیرساخت‌های مهم زیرساخت زبانی ست.
   توضیح این‌که: تكنولوژی مدرن متکی به علومِ مدرن است. علوم مدرن مجهز به تحلیلِ منطقی و روش است. پرورش ذهنِ علمی منطقی است. از طریق چنین پرورشی بکارگیری توان عقلی انسان در قالبى سامان‌یافته و پیش‌رونده میسر است. امّا هر علمی زبان تخصصی خود را دارد و به کمک همین زبان است که می‌تواند مرزهای موضوع شناخت خود را به طرز دقیق مشخص سازد، روش‌های خود را به كار بندد، و حاصلِ شناخت خود را در ظرف نظریه‌ها و فرمول‌ها و شرح‌ها و تحلیل‌ها بریزد.
   س ـ برای این‌که علوم بتوانند چنین دست‌آوردهایى داشته باشند بایستی چکار کرد؟
   ج ـ این علوم باید زبان خود را در این جهت و برای این هدف ساخته و پرداخته باشد. یعنی رهیافت تكنولوژیك به زبان شرط ضروری پیشرفت علم و تكنولوژی مدرن است، زیرا رهیافت تكنولوژیك به زبان موانع دستوری و واژگانی زبان طبیعی را مرتفع می‌کند و از این طریق توانایی سازمان‌یابی فنی و قدرت تولیدی بی‌كران را ممکن می‌سازد. بدون این قدرت رشد و پیشرفت علوم و تكنولوژی مدرن ناممكن می‌بود.
   با دو مفهومِ «اقتصاد زبانی» و «تكنولوژی زبانی» می‌توان به مسأله‌ی زبان‌های توسعه‌یافته و زبان‌های توسعه‌نیافته نزدیك شد و شكاف‌های اساسی میان آن‌ها، اختلاف «سطحِ زندگی» در آن‌ها، و تفاوت‌های اساسی توانایی‌ها و ناتوانی‌هاشان را دید. یعنی، می‌توان دید كه هریك با چه سرمایه‌ی زبانی یا واژگانی، با چه گستره‌ی معنایی، به میدان می‌آید و با كدام تكنولوژی و امكانات توسعه‌پذیری به نیازهای خود پاسخ می‌گوید. تفاوت‌های اساسی رفتاری در این دو فضا چی‌ست؟ زبان‌های توسعه‌یافته به كدام «منابعِ طبیعی» زبانی دسترس دارند و با كدام تكنولوژی آن‌ منابع را به كار می‌گیرند و «كالا»ی ساخته و پرداخته‌ی زبانی، با استانداردهای ساخت و منطقِ دقیقِ كاربرد می‌سازند؟ در برابر، جامعه‌های توسعه‌نیافته‌ی زبانی چرا از نظرِ «منابعِ طبیعی» و تكنولوژی زبانی فقیر هستند.
   س ـ با ورود مفاهیم جدید رشته سخنی که با وجود ناپیدایی سعی می‌کردیم از دست نرود، کاملا قطع می‌گردد. این مفاهیم چه معنی می‌دهند و لزوم آن‌ها برای بحث ما چیست؟
   ج ـ توجه داشته باش که جامعه زبانی مدرن یك «جامعه‌ی فراخ‌زیست» است و جامعه زبانی توسعه نیافته «جامعه‌ تنگ‌زیست» است، با همه نشانه‌های جوامع در حال توسعه، اعم از اقتصادی، فرهنگی، روانی و رفتاری.
   س ـ آه! دو مفهوم جدید دیگر که نمی‌دانم چه نیازی به آن‌ها هست! رفته رفته هدف گفتگو را فراموش می‌کنم!
   ج ـ هدف ما اثبات این قضیه بود که: بر اثرِ اختلاف سطحِ توانایی‌های علمی و فنی، سطح زندگی جوامع توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته مختلف است. نتیجه این‌که در توانایی تولید و امکان مصرف نیز این جوامع با هم متفاوت هستند و این تفاوت در زبان آن‌ها نیز بازتاب دارد.
   تکرار می‌کنم که: از این نظر باز فرق است میان جامعه‌هایی که فرهنگ و فلسفه و علم مدرن را بوجود آورده‌اند با آن‌هایى كه با دنباله‌روی به علم كاربردی و ابزارها و تكنیك‌های تولید صنعتی دست یافته‌اند. دنباله‌روان هیچگاه به پای پیشگامان اصیل نمی‌رسند. آن نیروی سرشارِ آفریننده و بسیج‌كننده‌اى كه از دل شورِ اصیل در یك فرهنگ و فضای انسانی برون می‌جوشد، در جای دیگر به همان شكل و همان میزان تكرار شدنی نیست. به همین دلیل، زبان‌های اصلی‌اى كه روحِ جهان مدرن و مایه‌ی اندیشیده و پرورده‌ی فرهنگ آن را شكل داده و بازنموده اند، همچنان زبان‌های پیشروِ اندیشه و علمِ مدرن اند، یعنی انگلیسی و فرانسه و آلمانی، و دیگر زبان‌ها ناگزیر ریزه‌خوار و جیره‌خوارِ آن‌ها هستند.
   س ـ منظور کلی شما از این حرف‌ها را نفهمیدم. حرف شما چیست؟
   ج ـ می‌خواهم بگویم: تفکر به رابطه‌ی زبان و مدرنیت راه‌گشای فهم بسیارى نكته‌ها و پاسخ‌گویی به پرسش‌های دشوارى ست كه دنیای «در حال توسعه» با آن‌ها رو به رو ست. تفکر در کار زبان در بحث رویارویی «سنت» و «مدرنیت» نیز می‌تواند نكته‌هایی اساسی را روشن کند.

8. جناب آشوری،
   آنچه شما دارید همان وبلاگ است که هیچ بد و مبتذل و پوک هم نیست. توضیح از بابت نوشته ای در ذیل صفحه تان لازم آمد. شاید روزها به توالی نباشد و جسته و گریخته چیزی می نویسید ولی این دلیل وب سایت شدن وبلاگتان نیست. باری سپاس از شما که این دریچه را به روی هم نسلان من برای فراگیری باز گذاشته اید و شما از ما دریغ نکنید آنچه دیگران به زور و تهدید از ما گرفته اند.

9. جناب آقای آشوری عزيز. سال نو را به جناب عالی و خانواده محترم تبریک و شادباش می گویم. سالی سرشار از شادی و سلامتی و بهروزی برای آن جناب آرزومندم.

10. با درود بجناب آشوری
    در اخرین مصاحبتون فرموده بودید که مشغول ترجمه آرام آرام مسیحا ستیز نیچه هستید . می خاهم بدانم آیا بعد از این کتاب قصد ترجمه Ecce Homo رو دارید یا خیر . تا کنون که بزبان فارسی و البته فارسی زبانان لطف کردید و یه فیلسوف رو بهشون شناسوندید امید وارم این الطاف شما از سر ما و این زبان وازده کم نشه و البته ما رو از یه شاهکار دیگه ( آنک مرد !) محروم نفرمائید که ترجمهای شما خودشون شاهکارن.

11. اقاي اشوري عزيز عيدتان مبارك

12. ازآشنايي با ايم بلاگ خرسندم. باشد تا وقت مقتضي و مطالعه ي مكفي.

13. درود بر داریوش خان آشوری بزرگ!
    نخست نوروز 1384 را بر شما فرخباد می گویم و امیدوارم که این سال نو سالی پر از نیکی و تندرستی برای شما و پردگیان تان باشد.
    از این که دست به کار پراکنش سخنگاه رایانه ای شده اید بسیار شادمان شدم. من به راستی زبان پارسی را با شما و نگاشته هایتان شناخته ام و از نوجوانی با خواندن ترجمه های شما دوستدار زبان و نگارش تان بوده ام و هستم.
    تنها از شما می خواهم که باشید!… باشید که بودن کسانی چون شما مایه ی دلگرمی اند برای ما کوچولوها!
    شاد زیوید و دیر….
    دوستدار شما . فرهاد ارکانی

14. آيا واقعا لازم است زبان فارسی را در جهت «مدرن شدن» تقويت کنيم؟ چرا نمی توانيم مثل هند و ژاپن(که شما توسعه يافته ی دست دوم می ناميدشان) يا حتی بسياری کشورهای اروپايی زبان انگليسی را به عنوان زبان دانشگاهی و علمی استفاده کنيم؟
    دوست دارم در اينجا به يک مشکل روشنفکری که در همان «وسواس» مدرنيته و سنت هم نمود می يابد اشاره کنم. همين هند و کره و ژاپن با کمک مهندسان و اقتصاد دانان و در کل «تکنيسين» ها مدرن شدند نه زبان شناسان و متخصصان علوم انسانی و بدتر از همه فيلسوفان. در عالم به واقع مدرن، هر مشکلی با تکنيک حل می شود، اما در عالم فلسفه مشکل به صورت قالبهای ازلی و ابدی در می آيد و در به روح ملی و زبان و چنين چيزهايی برمی گردد. اين است که ما با صدسال سابقه روشنفکری و طامات بافی اول در مورد دموکراسی و قانون و روسو و بعد عدالت و مساوات و سوسيالیزم و مارکس و انگلس و بعد زبان و نسبيت فرهنگی و پلوراليزم و ویتگنشتاین و فوکو، هنوز یک کارخانه یا دانشگاه درست و حسابی که مراکز اصلی مدرنيزم هستند نداریم، ولی آنها که کار را ساده تر گرفتند و به دنبال مسائل ازلی و ابدی و «ذات مدرنیسم» نرفتند الآن اندک اندک جزء مدرنها به شمار می آيند و مردم ما حسرت خور آنان شده اند. زياد نوشتم ولی مشکلی که شما به آن اشاره می کنيد راه حل بسيار ساده ای دارد: زبان فارسی را از ترجمه های ناهموار و بی فايده رها کنيم و مدرنيزم را هم از زبان شعر و غزل فارسی، و از انگليسی در دانشگاهها استفاده کنيم و آموزش انگليسی را هم زودتر، از دبستان آغاز کنيم. اين راه حل «تکنيکی» البته به مذاق فلسفی شما خوش نمی آيد، چون زيادی «ساده» است و با «حقايق مدرنيزم» چندان سازگار نيست. به هر صورت، ما هرگز تبديل به کشورهای اوليه مدرنيزم نمی شويم، پس اصرار بر «مدرن کردن زبان» و فرهنگ چه فايده ای دارد؟

15. Just wanted to say that the medicrity you complain about is not JUST an Iranian trait, peculiar to our “intellectuals”. In fact, the country you now live in, is famous (as Alan Sokal has brilliantly shown) full of “scholars” who utter nothing but fashionable nonsense.

16. استاد فرهیخته و بزرگوارم, سالی پربرکت و پربار برایتان آرزو می کنم. همواره یکی از افسوس هایم در غربت همراه نداشتن فرهنگ علوم انسانی بوده است. اگر برایتان زحمتی نباشد می خواستم بدانم برای کلمه Fragment و مشتقات آن چه معادل هایی پیشنهاد کرده اید. با تقدیم ارادت و احترام

17. سلام استاد عزيز!
    مقاله ” مشکل زبانی ما ” را خواندم و بهره فراوان بردم. البته در اینجا فقط اصل مسأله بیان شد و امیدوارم پژوهش تفصيلي شما در اين باب هر چه زودتر تكميل و در اختیار تشنگان این قبیل موضوعات قرار گیرد.
    فقط يك سؤال داشتم:
    یکی از فرهیختگان گمنام در مورد زبان آلمانی می گفت که پیچیدگی این زبان به حدی رسیده که نسل جدید دیگر وقتی ” گوته ” و یا سایر آثار کلاسیک سرزمین خود را می خواند، در فهم آنها به جد دچار مشکل است. در حالی که نسل امروز ما تقریبا می تواند به راحتی حافظ، سعدی و یا مولوی را بخواند و بفهمد. ایشان می گفت که فرهیختگان آن سامان به این تلاش دست یازیده اند که زبان آلمانی را ( که از پیشگامان زبان تمدن و فرهنگ خردورز روزگار ما می باشد. ) با “اصلاحات زبانی” از این پیچیدگی گسترده به در آورند. با عنایت به تسلط شما به این زبان می خواستم بدانم که ایشان تا چه حد در این قضاوتشان به حق بوده اند.
    در ضمن سال نو را صمیمانه به شما تبریگ می گویم و امیدوارم شما و سایر فرزانگان این سرزمین بیش از پیش در به سامان رساندن دغدغه ها و تلاشهای فکری خدویش موفق و بهروز باشید.
    با بهترین آرزوها
    ارادتمند شما
    امیر موسوی

18. سلام استاد عزيز!
    مقاله ” مشکل زبانی ما ” را خواندم و بهره فراوان بردم. البته در اینجا فقط اصل مسأله بیان شد و امیدوارم پژوهش تفصيلي شما در اين باب هر چه زودتر تكميل و در اختیار تشنگان این قبیل موضوعات قرار گیرد.
    فقط يك سؤال داشتم:
    یکی از فرهیختگان گمنام در مورد زبان آلمانی می گفت که پیچیدگی این زبان به حدی رسیده که نسل جدید دیگر وقتی ” گوته ” و یا سایر آثار کلاسیک سرزمین خود را می خواند، در فهم آنها به جد دچار مشکل است. در حالی که نسل امروز ما تقریبا می تواند به راحتی حافظ، سعدی و یا مولوی را بخواند و بفهمد. ایشان می گفت که فرهیختگان آن سامان به این تلاش دست یازیده اند که زبان آلمانی را ( که از پیشگامان زبان تمدن و فرهنگ خردورز روزگار ما می باشد. ) با “اصلاحات زبانی” از این پیچیدگی گسترده به در آورند. با عنایت به تسلط شما به این زبان می خواستم بدانم که ایشان تا چه حد در این قضاوتشان به حق بوده اند.
    در ضمن سال نو را صمیمانه به شما تبریگ می گویم و امیدوارم شما و سایر فرزانگان این سرزمین بیش از پیش در به سامان رساندن دغدغه ها و تلاشهای فکری خویش موفق و بهروز باشید.
    با بهترین آرزوها
    ارادتمند شما
    امیر موسوی

19. great blog kicks rear

20. سلام بر استاد آشوري. تشكر از نوشته هاي سخت گيرانه تان كه علاقه مندان خاص خود را طلب مي كنند. نظريات شما در باره مشكل زبان به حيث بنياد مشكلات جوامع جهان سوم و ژرفنگري تان در چستجوي ريشه هاي مشكل زبان جاي تحسين دارد. تنها چيزي كه در ذهن من مي گردد علاوه بر رهيافتي كه شما از بالا بر مساله داريد، مشكلات تخنيكي نيز بايد مد نظر گرفته شود كه ديد كل گرايانه جاي آن را گرفته نمي تواند. به اعتقاد من وضعيت زبان فارسي در حوزه هاي مختلف رواج آن يكسان نيست. زايندگي يا نازايي يك زبان همه وابسته به مدرن بودن حوزه زبان نيست. مثلا، پسوند ها وپيشوندها و الگو هاي تركيب كلمات از عوامل بنيادين زايندگي زبان شمرده مي شود و اين باعث شده است كه در ايران يك شوق بي مهار براي تركيب كلمات، چساپاندن پسوندها وپيشوند ها به جود بيايد كه نتيجه آن گسيختگي رواني مردم ايران و ايجاد يك زبان مصنوعي فرهنگستاني يا شخصي شود. در زبان دري پسوند هاي قدرتمند بسيار موجود است اما هر پسوند دامنه كار برد خاص خود را دارد كه در زبان عادي مردم دري زبان استفاده مي شود. در جريان مدرن شدن زبان هر يك از اين وند هاي به صورت مهار شده مي تواند دامنه كاربرد خود را گسترش بدهد. اما آنچه كه در ايران است كاربرد بي معيار و بدون داشتن يك شهود معنايي از پسوند هايي است كه در متون كلاسيك دري مشاهده مي كنند كه نتيجه آن يك زبان مصنوعي، ماشيني و بي آينده است (كره گيري!). زبان دري زباني ساختار مند است و الگو هاي منتوع ديگر جداي از وند ها براي شكوفاني زبان موجود مي باشد كه بدون توجه به آنها تمام بار مشكل بر دوش وند ها و ساخت كلمات مركب گذاشته مي شود كه درست بوده نمي تواند. به هر صورت هميشه چشم به راه گفتني هاي نو از شما مي باشيم. نوشته گك “هبوط از شرق به جهان سوم” و “نقد غربزدگي” تان ستودني است. پاينده باشيد

21. با سلام خدمت استاد عزيز مدتهابود منتظر مقالاتشمابودماز خداوند متعال
    ارزوي بقا وطول عمر انگوهرتابناك انديشئمعاصرايران راخواستارم با سپاس بي
    كران

22. مقاله بسيار جالبي بود.درود برشما
    واي برما درود برما

23. به نظر من اصطلاح ‘زبان طبیعی’ در اینجا و به این معنی کمی گیج‌کننده ست.
    زبان طبیعی (natural) معمولاً در مقابل زبان صوری (formal) به کار میرود.
    بحث اینکه زبان و فکر چه رابطه‌ای با هم دارند بماند، بیگمان زبان و اندیشه شدیداً به هم وابسته‌اند.
    جامعه توسعه‌یافته (مدرن یا پیشرفته) داریم در مقابل جامعه توسعه‌نیافته (سنتی یا عقب‌مانده).
    زبان هم به مثابه عنصری در زندگی اجتماعی، در جوامع توسعه‌نیافته عقب‌مانده‌تر، و در جوامع توسعه‌یافته پیشرفته‌تر است.
    بدون شک اندیشه‌ی پیشرفته (چه تئوریک و چه کاربردی) زبانی روشن و غنی می‌طلبد. ولی جاانداختن عادت به اندیشیدن روشن در یک جامعه تنها با بسط انتزاعی زبان میسر نیست. چرا که همه عناصر اصلی زندگی اجتماعی (مثل زبان، خانواده، آموزش، اقتصاد) با هم رابطه‌ای ارگانیک دارند. تنها با تغییر سازوکار همه‌ی این عناصر با هم می‌توان یکی یا دیگری را تغییر داد.
    به طور مثال برای کسی که هم انگلیسی و هم فارسی میداند، اندیشیدن و نوشتن به انگلیسی بسیار آسان‌تر از اندیشیدن و نوشتن به فارسی است. چرا که ایده‌های بسیاری در جامعه‌ی انگلیسی‌زبان قبلاً اندیشیده شده و به صورت استاندارد در زبان انگیسی جا افتاده‌اند، و حاضر و آماده برای هر گوینده عادی انگلیسی دردسترسند. شاید به همین علت است که بچه‌های انگلیسی در مقایسه با بچه‌های ایرانی، در صحبت کردن فهمیده‌تر به نظر می‌رسند.
    نتیجه‌گیری من این است که باید عادت به اندیشیدن و روشن‌اندیشیدن را ترویج داد، که بدون دگرگونی فرهنگی در سطح جامعه امکان‌پذیر نیست.
    با سلام

24. سلام آقاي آشوري عزيز.با ترجمه هاي نيچه ي شما زندگي مي كنم…از سهل خوانان بيزارم…راستش،رد پاي قوي از زبان شما در شعرهاي من رسوخ كرده است…لغت سازيهايتان من را گرفت.برد.نتوانستم بگيرمشان…فرو رفتند زير پوستم…ببخشيد اگر بعضي تركيبها را درسته برداشته ام…خوشحال مي شوم كه شعر هايم را بخوانيد.با اجازه به شما لينك دادم…

25. سلام به انديشسمند گرامي آقاي آشوري !
    چند روز پيش بود به سالنامه ي ” روزنامه ي شرق 1383 ” را مي خواندم در آنجا مطلبي بود راجع به آقاي فرديد و مخالفان و موافقان ايشان كه نگارنده از شما و آقاي داوري اسم برده بود . و همين موجب شد كه من راجع به آقاي فرديد بيشتر مطالعه كنم و بيشتر آشنا بشم .
    ممنون از مطلبتان در نيلگون در مورد فرديد .
    موفق و مويد باشيد .
    http://www.sadsaltanhai.blogfa.com
    http://www.sociologist.blogfa.com
    http://www.panjare.org

26. سلام دوست گرامي و استاد ارجمند خوشحالم از اينكه با وبلاك جنابعالي آشنا شدم. از مقاله هاي ارزشمند شما استفاده بردم. از وقتي كه وبلاك نويسي و يا به عبارتي با وبلاك نويسان آشنا شدم اميد دوباره اي در من براي بيشتر ياد گرفتن بوجود آمده است و خود را تنها نمي بينم و احساس مي كنم قلب هاي بسياري با شور و دلدادگي از آنچه كه تعلق به فرهنگ ما داشته و دستخوش بي مهري و گاها عناد قرار گرفته در صدد حراست از آن مي‌‌باشند.و از طرفي وبلاك نويسان مسئول و توانمند فكري ديگري بدنبال محو اسارت آزادگي انساني و كسب هويت و ارزش هاي آن براي جامعه هستند.كه هر دوي آن بنيه ي فكري روشنفكران جامعه را به نمايش مي گزارد. و كاستي آن با همفكري و اشاعه و توسعه انديشه در مسير زماني خود به واقعيت انكار ناپذيري بدل خواهد كرد كه در سايه آن افراد به حداقل هاي توسعه فكري و فرهنگي و آزادي هاي فردي و اجتماعي تايل آيند. …../پاينده باشي

27. آقاي آشوري
    سلام
    خوشحالم از اينكه پس از مدتي تاخير باز هم به اين عرصه بازگشته ايد واميدوارم با بروز كردن منظم وبلاگ زمين تشنه انديشه ايراني را آبياري كنيد. لطفا نظرتان را راجع به آخرين مصاحبه مددپور با شرق بنويسيد.

28. آقای آشوری عزیز، نوشته ای دارم در نقد این مقاله شما. ممنون میشوم نظرتان را بدانم.

29. آقاي آشوري عزيز، چند کلامی پیرامون این مقاله تان نوشته ام، ممنون میشوم نظرتان را در آن باره بدانم.

30. سلام..
    از اينكه بعد از مدتي دوباره مطلبي از شما مي بينم خوشحالم..
    مستدام باشيد.

31. سلام
    ضمن آرزوي سلامتي و توفيقات روز افزون
    شما را به بازديد از بولتن مدنيت دعوت مي كنيم
    خوشحال مي شويم از نظر و نوشته آن بزرگوار بهره مند شويم
    باتشكر
    سر دبيري بولتن مدنيت

32. لذت بردم و آموختم. منتظر مجموعه مقالات جديد شما هستم. خوشحال مي شوم همچون چند ماه پيش سري به وبلاگم درباره ترجمه بزنيد و راهنمايي كنيد. و نيز اگر از تجربيات خود درباره معادل گذاري و tip های ترجمه چیزهایی در اختيارم قرار دهيد بسيار مغتنم است.

33. آقاىِ آشورىِ عزيز، سلام!
    در مقاله‌ىِ اخيرِتان نشانه‌ىِ «ي» را براىِ ياىِ نكره به كار نبرده‌ ايد. مى‌خواستم بپرسم كه زبان‌نگاره‌ىِ‌تان را تغيير داده ايد يا اين‌كه علتِ آن كم‌بودِ وقت يا مشكلِ «فنى» (مانندِ مشكلاتِ مربوط به تايپِ فارسى) بوده است.
    ديگر اين‌كه دوستي نوشته بود (در بخشِ كامنت‌ها) كه شما درحالِ ترجمه‌ىِ «مسيحاستيز» هستيد. آيا اين‌چنين است؟
    با سپاس.

34. سلام استاد گرامی
    استاد عزيز همواره از مباحث جالب شما در سايت بهره مي گيرم بخصوص مبحث جديد كه در سايت گشوده شده – مشكل زباني ما- اميدورام كه ادامه داشته باشد.
    استاد یکسالی هست که کتاب غروب بتهای نیچه ترجمه گرانبهای شما را در حال خواندن هستم آدمی مانند من که دارای چنین پیش زمینه های میباشد_همان گونه که در غروب بتها آورده شده_ خواندن این کتاب را همانندبزرگترین هدیه زندگی خود می داند. در این خصوص ناگفته نماند که من در جاهایی از کتاب ناتوان از درک عمیق کتاب شده ام که مسلما برمیگردد به ندیدن استاد و برقرار نبودن دیالوگ با استاد در قسمت های از کتاب
    که ناتوانم.
    ضمن سپاس و تشکر از شما
    از شما درخواست راهنمائی دارم که راهنمائی شما می تواند
    دومین هدیه زندگیم شود.
    با اجازه استاد
    با توجه دید تاریخی که دارم مدتی هست که تلاش دارم این دید را پالایش از آلودگی کنم که دوستان به من پیشنهاد کتاب سودمندی و ناسودمندی تاریخ برای زندگی از نیچه ترجمه عباس کاشف و ابوتراب سهراب از نشر فرزان را داده اند.
    آیا ترجمه این کتاب رساننده پیام واقعی نیچه است؟
    یا اینکه متاسفانه همپایگی با دیگر ترجمه های ضعیف در این
    کشور می کند؟
    در نهایت آیا شما نظری و پیشنهادی برای من دارید که بتوانم
    این دید را اصلاح و پالایش از آلودگی کنم.
    با تشکر وسپاسي چند باره

35. به نام خدا. سلام. من، البته با دوستی و احترام، شانزده مطلب راجع به گفت و گوی شرق با شما در وبلاگم نوشتم. اگر مایلید لطفاً بخوانید. با احترام. خدا حافظ.

36. I like this site!

37. جناب داریوش آشوری اگر نبود زحمات شما در ترجمه درست ومشکل چنین گفت زرتشت آنهم با ابزار تنک مایه فارسی،مسلما از خواندن شاهکار نیچه محروم میشدم.جرات شما را در بازگویی واقعیت زبان فارسی میستایمو از شما میخواهم اگر نیچه سخنی در مورد ترک ها نیز به قلم آورده مرا آگاهی رسانید.
    دست پینه بسته در راه فرهنگ شما را میبوسم و شما را ازته دل دوست میدارم.متشکرم که نیچه راترجمه کردید وزندگی مارا از بی معنایی حاکمتوسط حکومت آخوندوزبان فارسی مخروبه نجات دادید.
    behnamoa@gmail.com
    دوستِ ارجمند
    از لطفِ شما سپاس گزار ام. امّا آنچه من در باره ی مسائلِ کنونیِ زبانِ فارسی می گویم به قصدِ بهبود بخشیدن به آن است نه خوار کردنِ آن .زبانِ فارسی، به هر حال، غنی ترین و بارورترین زبان در میانِ زبان های ایرانی در کل و زبان های ایران است (به فرقِ دو مفهومِ زبان های ایرانی و زبان های ایران توجه کنید.) این زبان با میراثِ ادبیِ تاریخی اش تاکنون مایه ی غنا هم برای زبان های زبان های ایرانی و هم زبان های ایران، مانندِ زبانِ ترکیِ آذربایجانی، بوده است.غنی تر کردن و بارورتر کردنِ زبانِ فارسی در پهنه ی جهانِ مدرن سبب می شود که دیگر زبان های ایرانی و زبان های ایران از آن باز هم بهره ور شوند. البته رعایتِ حقوقِ فرهنگیِ اقلیّت های زبانی امری ست که با ید با درایت رسیدگی و حل شود، نه با دشمنی و نفرت که می تواند پی آمدهای شومی داشته باشد.
    در نمایه ی مجموعه ی آثار نیچهچند مورد اشاره به ترک ها هم هست.
    با درود
    د. آ.

38. جناب آشوري خواهش مي‌كنم ايده‌ها و انديشه‌هائي كه در «مدرنيته» و «پست‌مدرنيته» گمان مي‌كنيد به زبان فارسي نمي‌توان نوشت را به زباني ديگر همچون انگليسي بنويسيد! چون بنده هنوز هيچ الگوي نوئي كه بتواند راه رستگاري را هموارتر كند در اين دو جستار نيافته‌ام و گمان مي كنم كه مدرنيته و پست‌مدرنيته هيچ چيز تازه‌اي براي مردم جهان بويژه ايرانيان ندارند. هيچ الگوي رفتاري در جهان پيشرفتهء امروز نمي‌يابيد كه در نوشته‌هاي باستاني ما نيامده باشد!